piątek, 13 marca 2015

Artykuł „Feralność zaplanowana czy sami jesteśmy sobie winni, czyli geneza piątku trzynastego”


Stary przesąd mówi, że jest to feralny dzień, kiedy to pech czyha gdzieś za rogiem i dopada każdego, nawet ci najwięksi szczęściarze nie otrzymują taryfy ulgowej. Pamiętaj, każdy krok może obrócić się przeciwko tobie!
Zagłębmy się więc trochę w historię tego zabobonu. Jak to wszystko się zaczęło?

Istnieje na to pytanie wiele wersji odpowiedzi. Z początku przekonanie to wynikało z faktu, że liczba 13 następuje po szczęśliwej 12. Jednak w miarę upływu czasu zaczęto wiązać tę datę z wydarzeniami, jakie miały wówczas miejsce w historii.

W epoce średniowiecza, kiedy to istniały wierzenia o żywocie czarownic i każdą kobietę podejrzaną o uprawianie magii spalano na stosie, pojawiło się przekonanie, iż trzynastego dnia miesiąca wiedźmy urządzały nocne zloty, tak zwane sabaty. W spotkaniu miało brać udział dwanaście czarownic, zaś trzynastym uczestnikiem był Szatan. Ludowe wierzenia w tradycji kabalistycznej odnosiły się również do liczby wzywanych demonów – uważano, że istnieje trzynaście złych duchów, zaś ostatnim z nich, czyli trzynastym, jest duch śmierci.

W ten dzień, w roku 1307, francuski władca, Filip IV, kazał aresztować, a następnie spalić na stosie kilku tysięcy Templariuszy w ramach kary za rzekome głoszenie herezji oraz sodomię. Jednak zarzuty te były kłamstwem, sposobem na pozbycie się długów, które zaciągnął sam król.

Inna wersja przedstawia historię Filipa II Macedońskiego, który wydał rozkaz, aby wznieść jego posąg tuż obok dwunastu innych posągów, przedstawiających najważniejszych bogów greckich. Jednak decyzja ta przyniosła mu śmierć, gdyż po wykonaniu rozkazu, czyli ustawieniu trzynastego posągu, władca został zamordowany na przyjęciu weselnym córki.

W tradycji chrześcijańskiej również można dostrzec feralność owej daty. W piątek trzynastego Bóg wygnał Adama i Ewę z raju. Tego dnia również Jezus został ukrzyżowany.

I tak oto przekonanie, że piatek trzynastego to dzień pechowy rozprzestrzeniło się po całym świecie, a nawet zakorzeniło w niektórych państwach i kulturach. Zwolennikami tejże hipotezy stały się nawet wielkie osobowości historyczne, takie jak Napoleon Bonaparte. Zabobon ten przetrwał do dziś i wielu ludzi w ten dzień nie wychodzi z domu, wszystkie czynności robi z wielką ostrożnością, a każde, nawet najmniejsze potknięcie, przypisuje fatumowi piątku trzynastego.

Jednak nie zawsze owa data oznacza pech i klęskę, w niektórych krajach, takich jak Hiszpania czy Grecja, to właśnie wtorek trzynastego niesie za sobą nieszczęście, a we Włoszech – piątek siedemnastego.

Czy piątek trzynastego ma tylko jedno oblicze?
Oczywiście, że nie. Niekiedy okazuje się, że w ten dzień wydarzyło się coś szczęśliwego, wspaniałego. Na przykładzie czarnoksiężnika Merlina, bohatera legend arturiańskich, który zanim odszedł, wziął ze sobą trzynaście magicznych przedmiotów. Król Salomon budował swój pałac przez dokładnie trzynaście lat. W 1899 roku w piątek trzynastego urodził się znakomity reżyser horrorów i thrillerów – Alfred Hitchcock. Tego dnia również brytyjski zespół, Black Sabbath, wydał swoją pierwszą płytę w roku 1970.

Piątek trzynastego znalazł również natchnienie u niektórych artystów – w 2009 roku powstał znany film z gatunku horrorów, pod tytułem Piątek trzynastego.

A więc, jak widać, to zależy tylko i wyłącznie od nas, czy piątek trzynastego według tradycji przyniesie pecha, czy też się jej sprzeciwi i przyniesie szczęście. Ważne, abyśmy nie dali się ponieść temu przesądowi, a potrafili również dostrzegać błędy w swoim postępowaniu, nie zaś przypisywać je tylko i wyłącznie feralnej dacie. Mimo wszystko to człowiek odpowiada za przebieg swojego życia i to w jego rękach są dalsze losy.

Na koniec kilka ciekawostek:
1. Lęk przed piątkiem trzynastego to paraskewidekatriafobia (od greckiego paraskevi – piątek, dekatreis – trzynasty i fobia – lęk).
2. Istnieje zagrożenie ze strony asteroidy, która według przypuszczeń wielu osób znajdzie się najbliżej Ziemi w piątek 13 kwietnia 2029 roku.
3. Piątek trzynastego przypada co najmniej raz, a najwięcej trzy razy w ciągu roku. Nie ma takiej możliwości, by któregoś roku piątek nie wypadł trzynastego dnia miesiąca.


Pozdrawiam wszystkich,
TroubleMaker

1 komentarz:

  1. Wypadałoby choć zaznaczyć źródła, z których czerpiesz informacje, żeby czytelnik mógł sobie zweryfikować ich wiarygodność. ;)

    Istnieje na to pytanie wiele wersji odpowiedzi. Z początku przekonanie to wynikało z faktu, że liczba 13 następuje po szczęśliwej 12. Jednak w miarę upływu czasu zaczęto wiązać tę datę z wydarzeniami, jakie miały wówczas miejsce w historii.
    Sama trzynastka to nie data.

    spalić na stosie kilku tysięcy Templariuszy
    Kilka.

    Tego dnia również Jezus został ukrzyżowany.
    O, a nie trzeciego kwietnia (czternastego dnia miesiąca wg kalendarza żydowskiego)? // Dlatego apelowałam o źródła, z których czerpiesz informacje.

    każde, nawet najmniejsze potknięcie, przypisuje fatumowi piątku trzynastego.
    Bez drugiego przecinka. // Fatum, ew. fatu, ale tej drugiej odmiany nie jestem pewna, nie mam pod ręką słownika. Bezpieczniej nie odmienić.

    Piątek trzynastego znalazł również natchnienie u niektórych artystów – w 2009 roku powstał znany film z gatunku horrorów, pod tytułem Piątek trzynastego.
    Brakuje przecinka w tytule filmu. // Nope. Pierwszy film z tej serii powstał w 1980 roku.
    http://pl.m.wikipedia.org/wiki/Piątek,_trzynastego_(seria)

    OdpowiedzUsuń

Poprzednie Notki